Neda é un pequeno municipio da Coruña, situado no Fondo da ría de Ferrol. Conta cunha poboación que apenas pasa os 5.800 habitantes, nunha superficie de 24 kms cadrados, que se estenden, desde a ribeira da ría e seguindo polos vales dos ríos Belelle, Xuvia e Castro, en chaira, que vai ascendendo aos montes Ancos, Marraxón e Louseira.Aínda que aparece citada por primeira vez en documentos do século X (chámase "Nida" nun documento do ano 936), conserva restos megalíticos e castrexos, o que é indicativo da importancia desta zona desde a antigüidade.O seu capital, San Nicolás, mantén formas medievais e conserva edificacións dos séculos XVII e XVIII. Podemos afirmar que na Idade Media Neda era unha vila importante, na que residían notables familias, algunhas enterradas na igrexa parroquial.
Durante aqueles anos Neda foi coñecida polo seu porto comercial e o seu estaleiro, no que foi construído o barco que participou na reconquista de Alxeciras, no 1344, o que fixo que o rei Alfonso XI concedese a Neda os foros, que favoreceron a súa economía.
Se nos referimos ao patrimonio natural, temos que citar ao río Belelle, un dos seus eixos de desenvolvemento no pasado. Nas súas beiras tivo lugar a evolución da sociedade da vila, e as súas primeiras industrias forxáronse grazas as súas augas. Aínda hoxe perviven os muíños que abasteceron as industrias panadeiras, tanto os dos pequenos negocios familiares como as denominadas "Casas Reais" ou "Fábricas de Bizcocho", propiedade da Casa dos Austrias, que fornecen o pan e as galletas consumidos polos mariñeiros nas travesías.
Se nos referimos ao patrimonio natural, temos que citar ao río Belelle, un dos seus eixos de desenvolvemento no pasado. Nas súas beiras tivo lugar a evolución da sociedade da vila, e as súas primeiras industrias forxáronse grazas as súas augas. Aínda hoxe perviven os muíños que abasteceron as industrias panadeiras, tanto os dos pequenos negocios familiares como as denominadas "Casas Reais" ou "Fábricas de Bizcocho", propiedade da Casa dos Austrias, que fornecen o pan e as galletas consumidos polos mariñeiros nas travesías.
F.1- Igrexa de Sta María de Neda, F.2- Muiño
Na zona da Fervenza aínda se pode gozar da vexetación típica dos bosques oceánicos, polo que podemos afirmar que algo nos queda daqueles bosques de Neda, famosos e apreciados nos séculos pasados, grazas á boa e abundante madeira que ofrecían. Grazas a esta riqueza madeireira funcionaron os estaleiros na desembocadura do Belelle, á vez que se abastecían as vilas veciñas.
A riqueza natural desta zona fai que non sexa raro atopar animais pouco visibles noutros lugares: milanos, gavilanes, garzas e patos, que aniñan e crecen na desembocadura, onde hai unhas interesantes marismas, e non fai moito mesmo , podiamos ver lavercas.
Pazo dá Mercé, construido no século XVII.
Na década de 1700 chega de Matute (Nájera, Logroño) D. Francisco Antonio Somalo, un activo comerciante rioxano disposto a fundar unha tenería no lugar da Florida, entre o Camiño Real e a ría de Xuvia. Nestas propiedades, cuxas construcións máis antigas poden datarse no século XVI e das que se conserva unha pequena capela de estilo barroco dedicada á Virxe da Mercé, edifícanse unhas instalacións que seguindo o estilo dos centros fabrís dieciochescos, responden a un deseño que se move entre unha casa señorial e un recinto industrial. Fúndase así a Fábrica de Curtidos da Florida.
Tras a Guerra da Independencia, Damiana Somalo, filla do fundador, casa en 1812 con Juan Adam Pensel, oriúndo de Baviera e técnico mineralista no Departamento de Mariña de Ferrol. Falecido o Sr. Pensel sen descendencia faise cargo D. Tomás Cebreyro da dirección do establecemento, cuxa propiedade é reclamada ante o Rei por dous fillos que tivera o sacerdote irmán do fundador, quen lla concede.
Tras a Guerra da Independencia, Damiana Somalo, filla do fundador, casa en 1812 con Juan Adam Pensel, oriúndo de Baviera e técnico mineralista no Departamento de Mariña de Ferrol. Falecido o Sr. Pensel sen descendencia faise cargo D. Tomás Cebreyro da dirección do establecemento, cuxa propiedade é reclamada ante o Rei por dous fillos que tivera o sacerdote irmán do fundador, quen lla concede.
Falecidos os fillos do párroco de Neda, a propiedade volve á rama familiar de D. Francisco e do mesmo xeito que o resto das industrial da comarca entra en crise cara a 1870 e a súa entón propietario, D. Francisco Cebreiro Seoane, como tantos outros galegos, emigra a Cuba, de onde retorna en 1898 para vivir baixo a gobernación de Dña. María Barros das rendas que lle deixan as amplas propiedades do chamado Pazo da Mercé, que se estenden por toda a ribeira de Neda, desde Perlío até Xuvia.
Mediado o século XIX o pazo funciona como Convento Franciscano e cara a 1925 pasa a mans do popular médico D. Francisco Cebreiro Barros, D. Paco o da Mercé.
En maio de 1978 o arquitecto cidade-realeño D. Alfredo Alcalá Navarro adquiriu e restaurou o deteriorado edificio para convertelo, en 1991, na primeira Casa de Turismo Rural da provincia da Coruña.
Contan as vellas tradicións populares que a edificación se atopa unida por un pasadizo submarino co mosteiro de San Martiño de Xuvia, que se atopa a outra veira da ría.
0 comentarios:
Publicar un comentario